بررسی فیلم جن گیر
فیلم جن گیر پاپ The Pope’s Exorcist، اثری جدید در ژانر ترسناک و دلهره آور است که نام آشنایی مانند راسل کرو را در لیست بازیگران خود دارد. جن گیر پاپ جدیدترین اثر جولیوس اوری است. او پیش از این در سال ۲۰۲۲ فیلم سامریتان را کارگردانی کرده بود که اثری در ژانر اکشن و فانتزی بود و اوایل سال ۲۰۱۸ دست به کار عجیبی زد و فیلمی در ژانر جنگی و ترسناک به نام Overlord ساخت.
او حالا پس از ساخت یک فیلم اکشن و فانتزی بار دیگر به ساخت اثری در ژانر وحشت روی آورده است. اما این بار با این تفاوت که ترکیب عجیبی از ژانر جنگی و ترسناک وجود ندارد و با فیلمی ترسناک با کلاسیک ترین داستان این ژانر یعنی جن گیری روبرو هستیم. شاید فیلم های ترسناک هرگز بهترین فیلم های تاریخ سینما نبوده باشند، اما تعدادی فیلم با کیفیت در این ژانر وجود داشته است.
آثاری که تماشای آن ها چه به صورت انفرادی و چه گروهی همواره سرشار از هیجان و دلهره بوده است. The Pope’s Exorcist یک فیلم ترسناک دلهره آور کمی متفاوت از فیلم های هیجان انگیز یا پر از جامپ اسکر است. اما آیا این تفاوت به معنای موفقیت در این دوران افول سینمای وحشت خواهد بود؟
فیلم جن گیر پاپ همانطور که از نامش پیداست با جن گیری از ابتدا شروع می شود. در ابتدا با کشیشی روبرو می شویم که برای جن گیری وارد خانه ای می شود. آنچه در همان ابتدا بیش از هر چیز توجه مخاطب را به خود جلب می کند آرامش، استادی و شاید بتوان گفت افتخار این کشیش گابریل است. او از روشی خاص و شاید عجیب برای خارج کردن جن از بدن آن پسر استفاده می کند.
پس از دقایق ابتدایی و تماشای استادی گابریل در این اثر، حالا وارد داستان اصلی می شویم. داستان یک خانواده آمریکایی است که پس از مرگ پدر خانواده، برای بازسازی و فروش تنها میراث خود، یک صومعه متروکه، به اسپانیا سفر می کنند. اکنون یک شیطان بسیار قدرتمند در این صومعه بدن پسر کوچک این خانواده را در دست گرفته و تنها یک درخواست دارد و آن ملاقات با کشیش است.
در فیلم جن گیر پاپ، نقش اصلی و اتفاقات داستان حول و حوش خانواده رخ نمی دهد، بلکه این گابریل کشیش است که نقش اصلی این فیلم را بر عهده دارد. علاوه بر نام فیلم، این موضوع از همان ابتدای کار مشخص است. جایی که گابریل با مهارت کامل اقدام به جن گیری می کند.
شاید در اکثر فیلم های ترسناک، تمرکز فیلم روی یک خانواده جن زده باشد و کشیش فقط نقش مکمل را بازی کند، اما در The Pope’s Exorcist این کشیش است که نقش اصلی را بازی می کند و تمرکز فیلمنامه روی اوست.
آثار ترسناک دو قسمت دارند یکی به میزان ترس یا دلهره و توانایی ایجاد آن در مخاطب و دیگری مربوط به بحث فیلمنامه و داستان آن است. شاید اکثر آثار ترسناکی که تا به حال دیده ایم در قسمت دوم مشکلات زیادی داشته باشند و اکثر آنها داستانی بی پایان یا بدون داستان داشته باشند.
وقتی از داستان یا فیلمنامه در فیلم ترسناک صحبت می کنیم، منظور میزان داستان مورد نیاز برای چنین ژانری است و طبیعتاً فیلمنامه یا داستان یک اثر ترسناک هرگز شبیه یک اثر درام عمیق نخواهد بود. فیلم جن گیر پاپ داستان رویارویی کشیش جن گیر با یکی از خطرناک ترین شیاطین به نام پادشاه جهنم است.
در واقع تمام تمرکز فیلم روی نبرد این دو است و خانواده ای که وارد صومعه شده اند عنصری برای پیشبرد داستان و وقوع این نبرد است. در نتیجه اعضای خانواده نه برای فیلمساز و نه برای مخاطب اهمیت چندانی ندارند. این شاید دقیقاً برعکس بیشتر آثار ترسناک باشد که در آن خانواده اهمیت اصلی دارد و کشیش به عنوان عنصری برای پایان دادن به داستان عمل می کند.
اما در فیلم جن گیر پاپ در بیست دقیقه تا نیم ساعت اول تسخیر آنقدر سریع اتفاق می افتد که فکر می کنید در لحظات پایانی فیلم هستید که فقط بیست دقیقه از داستان را تماشا کرده اید. دلیل این امر این است که روند دستگیری یا اتفاقاتی که برای آن خانواده افتاده برای فیلمساز مهم نبوده و داستان اصلی پس از دستگیری و با ورود گابریل به صومعه آغاز می شود.
این تقریباً به طور کامل هرگونه احساس ترس یا ترس را از فیلم حذف می کند. زیرا در آثار ترسناک، بیشترین میزان ترس همیشه ناشی از عدم آگاهی و مرموز بودن است. در حالی که در فیلم جن گیر پاپ همه چیزهای مربوط به تصرف به سرعت اتفاق افتاد و عملا فرصتی برای ایجاد ترس و اضطراب وجود ندارد. در واقع فیلم حتی برای لحظه ای موفق به ایجاد تعلیق یا دلهره یا حتی سطحی ترین نوع ترس یا هیجان نمی شود.
جن گیر پاپ در عوض سعی می کند داستانی را تعریف کند. شاید موضوع اصلی فیلم خیلی سریع مشخص شود که چالش و مبارزه گابریل توسط پادشاه جهنم است، اما فیلم روایت طولانی داستان خود را در نقاط درست فیلمنامه متوقف می کند و سعی می کند به عمق بیشتری بپردازد. در واقع فیلمنامه جن گیر پاپ به سمت داستان گویی می رود. فیلم سعی می کند.
فیلمنامه همچنین نقاط عطف مناسبی دارد که اطلاعات جدیدی را به داستان و مخاطب تزریق می کند. در واقع این فیلم داستان یک شیطان را روایت می کند که چگونه در گذشته با در اختیار داشتن افراد تأثیرگذار در کلیسا اهداف شیطانی خود را از زبان خدا روایت می کردند و اکنون مشخص شده است که این شیطان دوباره قصد انجام این کار را دارد.
شاید فیلم The Pope’s Exorcist از نظر داستانی و ساخت نسبی موقعیت یک شخصیت نسبت به یک فیلم ترسناک عملکرد قابل قبولی داشته باشد اما از این داستان سرایی در فیلم استفاده نشده است. در واقع این همه پس زمینه و اطلاعات منجر به ایجاد حس در مخاطب نمی شود. گابریل عذاب وجدان دارد اما مخاطب سنگینی آن را آن طور که در فیلم می گویند احساس نمی کند.
علاوه بر این، فیلم در ایجاد نگرانی و دلهره نسبت به شخصیت گابریل ناکام است. می توان گفت فیلم داستانی را روایت می کند و اطلاعات زیادی را در اختیار مخاطب قرار می دهد که برای یک فیلم ترسناک نکته مثبتی است اما این داستان و اطلاعات به عنوان اطلاعات کلی برای مخاطب باقی می ماند.
شاید در این اثر وسواس عجیبی در ساختن داستانی با هدف خصمانه و اهریمنی مقابله با جبرئیل وجود داشته باشد که به خودی خود اتفاق خوبی است، اما به شرطی که همزمان عناصر دیگری نیز وجود داشته باشد که حداقل ترس ایجاد کند. در واقع هیچ تعلیقی نه در فیلمنامه و نه در صحنه وجود ندارد. مخاطب به سرعت پاسخ سوالات را می گیرد و لحظه ای تعلیق را در صحنه تجربه نمی کند.
اما اکنون می توان The Pope’s Exorcist را اثری متوسط دانست. اثر داستان نویسی که داستانش را هدر می دهد و به هیچ وجه از این پتانسیل استفاده نمی کند. در نتیجه اثری که داستان دارد، قهرمان کشیش دارد، اما در انتقال تجربه ای خوشایند و ملموس ناکام است. نبرد گابریل و اهریمن یک نبرد خنثی است و فیلم با وجود ازدحام در صحنه موفق به دریافت هیجان لازم نمی شود.
فیلم جن گیر پاپ نصف اثر است. در نیمه راه موفقیت یک فیلم ترسناک، آن را در همان جا رها کرده اند. به نظر می رسد منتظر کسی است که این داستان آماده را به اوج برساند و مخاطب را درگیر انواع احساسات نمایشی کند.